سیستم اعلام حریق دودی چیست؟

سیستم اعلام حریق دودی که از آن تحت عنوان دتکتور دودی نیز (smoke detector) نام برده می‌شود یک سیستمی است که دود حاصل از آتش سوزی را متوجه می‌شود. آتش سوزی یکی از اتفاقاتی است که بر اثر سهل انگاری و یک اشتباه کوچک رخ خواهد و خسارات جبران ناپذیری را به همراه خواهد داشت. بهترین راه برای جلوگیری از این حوادثی مانند آتش سوزی استفاده از سیستم اعلام حریق است. یکی از اجزای اصلی سیستم ها یاعلان حریق خودکار دتکتور است که انواع مختلفی دارد که در این مقاله به صورت اختصاصی درمورد دتکتور دودی صحبت خواهد شد.

در مقاله سیستم اعلان حریق چیست، تجهیزات مورد استفاده در سیستم اعلام حریق به طور کامل توضیح داده شده است. دتکتور سیستم اعلام حریق انواع مختلفی دارد از جمله دتکتورگازی، دتکتور دودی ودتکتور حرارتی که در این مقاله به بررسی نحوه کارکرد دتکتور دودی، انواع آن، مزایا و کاربرد آن می‌پردازیم.

دتکتور دودی و نحوه عملکرد آن

دتکتور دودی وسیله‌ای هست که قبل از پخش شدن آتش، به وسیله شناسایی دود حاصل از آتش سوزی به ساکنین اطلاع می‌دهد. دتکتوردودی با حس کردن دود، آلارم بلندی به همراه نور چشمک زن منتشر می‌کند و ساکنین را مطلع می‌کند. از مهم‌ترین ویژگی‌های هر نوع دکتور سیستم اعلام حریق، آن دتکتورهایی هستند که آژیر سیستم اعلان حریق دارند. این سیستم از طریق ارسال سیگنال خیلی سریعتر به آتش نشان ها اطلاع داده و زودتر به محل خواهند رسید.

این دستگاه باید روی دیوارها سقف‌های بلند نصب شود. فضای بیرون اتاق خواب، اتاق نشیمن و فاصله 3 متری از آشپزخانه محل مناسبی برای نصب دکتور دودی است. دتکتور دودی را می‌توان هم به عنوان یک جز از سیستم اعلان حریق خرید کرد و هم به عنوان یک سیستم هشدار مستقل استفاده نمود.

سیستم اعلام حریق یونیزاسیون فوتوالکتریک

دکتور دودی یکی از پرکاربردترین و متداول‌ترین انواع دتکتور است که وقتی محفظه این دتکتور از دود پر شود، دستگاه شروع به هشدار دهی می‌کند. این نوع دتکتورها به دو دسته‌ی دتکتور دودی فوتوالکتریک و دتکتور دودی یونیزاسیون (یونیزه) تقسیم می‌شوند که ساختار و عملکر آنها با هم متفاوت است.

دتکتورهای دودی فوتوالکتریک (نوری یا اپتیکال)

دتکتور دود نوری یا فوتوالکتریک مناسب برای آتش‌هایی است که دارای دود قابل دیدن است مثل سوختن چوب، پلاستیک، کارتن و در برابر آتش حاصل از گازهای قابل اشتعال و مایعات حساسیت کمتری دارد.

نحوه عملکرد دتکتور دود نوری

دتکتور دود نوری، اساس کار بر اصل پراکندگی نور است و بدین وسیله می‌تواند دود و آتش سوزی را تشخیص بدهد. وقتی آتش سوزی رخ نداده و وضعیت عادی است، نور از دتکتور عبور می‌کند و در سلول‌های تعبیه شده گیر می‌کنند، اما به محض آتش سوزی تعدادی پرتوهای نور به دلیل وجود دود از هم جدا می‌شوند و دیود حسگر که در این دتکتور تعبیه شده است متوجه می‌شود و باعث از کار افتادن دتکتور و ارسال هشدار به پنل مرکزی سیستم اعلام حریق می‌شود.

اجزای دتکتور دود نوری

دتکتور دودنروی شامل تجهیزات ذیل است:

• منبع تولید کننده نور
• دیود حساس به نور
• لنز
• یک تله یا سلول نوری
• سنسور فتوالکتریک

کاربرد دتکتور نوری

معمولاً از این نوع دتکتورها برای هال و پذیرایی، اتاق خواب، اتاق کنترل و سرور، راهروها و راه‌پله‌ها، واگن‌های قطار، کارگاه‌های تولیدی، کتابخانه‌ها و… استفاده می‌کنند.

دتکتور دود یونیزه

دتکتور دود یونیزاسیون شامل دو صفحه فلزی است که این دو صفحه به صورت موازی به منبع تغذیه وصل شده‌اند و مایع رادیواکتیو درون محفظه، بین دو صفحه ساطع میشود. با برخورد این تشعشعات با مولکول‌های هوا، الکترون های آن جدا شده و به یون مثبت تبدیل می‌شوند و سایر مولکول‌ها با دریافت این الکترون‌ها به یون منفی تبدیل می‌شوند. در حالت نرمال تعداد یون‌های منفی و مثبت باید باهم برابر باشد اما وجود دود در محفظه دتکتور باعث می‌شود که ذرات یونیزه شده کم شود در نتیجه جریان موجود در دتکتور کاهش پیدا می‌کند و دتکتور فعال می‌شود.

ویژگی دتکتوری‌های دودی یونیزاسیون

دتکتور یونیزه ویژگی های قابل ملاحظه ای دارد مانند:

• قابلیت شناسایی مولکول و ذرات دود خیلی ریز و نامرئی
• شناسایی دود حاصل از مایعات قابل اشتعال
• ماده رادیواکتیو تا 432 سال عمر می‌کند

اما از معایب اصلی این نوع دتکتور این است که به دلیل استفاده از مواد رادیواکتیو در بعضی از کشورها ممنوع شده است.

دتکتور دودی انواع مختلفی دارد که با توجه به حسگر آنها کاربرد های متفاوتی دارد مانند:

• دتکتور دودی متعارف
• دتکتور دودی آدرس پذیر
• دتکتور دودی وایرلس
• دتکتور دودی موضعی
• دتکتور دود دزدگیر
• دتکتور دود نقطه‌ای
• دتکتور دود نقطه‌ای
• دتکتور دود خطی
• دتکتور دود کانال
• دتکتور دودی مکشی